Ngày 26 tháng 11 năm 2024, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 154/2024/NĐ-CP, quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Cư trú, mang đến nhiều thay đổi quan trọng nhằm cải cách thủ tục hành chính và tạo điều kiện thuận lợi hơn cho công dân. Dưới đây là 10 điểm mới đáng chú ý bạn không nên bỏ qua:
1. Không còn bắt buộc xuất trình giấy tờ chứng minh chỗ ở hợp pháp khi đăng ký cư trú
Theo khoản 1 Điều 5 Nghị định 154/2024/NĐ-CP, từ ngày 10/01/2025, quy trình đăng ký cư trú đã cắt giảm đáng kể hồ sơ giấy tờ. Công dân chỉ cần cung cấp thông tin về chỗ ở hợp pháp cho cơ quan đăng ký cư trú, thay vì phải nộp các loại giấy tờ cứng như trước kia. Điều này không chỉ tiết kiệm thời gian mà còn hạn chế rủi ro mất mát hồ sơ quan trọng.
2. Bỏ yêu cầu giấy tờ chứng minh quan hệ nhân thân
Khoản 2 Điều 6 Nghị định 154 đã loại bỏ thủ tục cũ vốn yêu cầu cung cấp giấy khai sinh, đăng ký kết hôn... khi thực hiện đăng ký cư trú theo diện hộ gia đình. Công dân chỉ cần khai báo thông tin về quan hệ nhân thân, giúp quá trình đăng ký trở nên linh hoạt và dễ dàng.
3. Quy định cụ thể về thời hạn đăng ký thường trú cho trẻ em
Nghị định mới xác định rõ: Trong vòng 60 ngày kể từ ngày đăng ký khai sinh, cha mẹ, chủ hộ hoặc người giám hộ phải nộp hồ sơ đăng ký thường trú hoặc tạm trú cho trẻ chưa thành niên. Quy định này bảo vệ quyền cư trú cho trẻ nhỏ, đồng thời làm rõ trách nhiệm của người đại diện pháp luật.
4. Đa dạng hình thức lấy ý kiến chủ sở hữu chỗ ở
Thay vì chỉ xác nhận trên văn bản giấy, Điều 8 Nghị định 154/2024/NĐ-CP bổ sung các hình thức lấy ý kiến: qua ứng dụng định danh quốc gia, dịch vụ công trực tuyến hoặc xác minh tại chỗ trực tiếp. Việc này vừa minh bạch vừa hiện đại hóa công tác quản lý cư trú, đồng thời đảm bảo sự đồng thuận giữa các bên liên quan khi đăng ký cư trú tại nơi ở hợp pháp.
5. Quy định rõ ràng hơn về chuyển nơi cư trú của hộ gia đình
Theo Điều 7, chủ hộ khi chuyển nơi cư trú chỉ kê khai thông tin thay đổi về cư trú cho mình và các thành viên cùng hộ trong 1 tờ khai, không cần nộp nhiều bộ hồ sơ riêng lẻ. Điều này giảm áp lực hành chính, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các thành viên trong gia đình.
6. Xác nhận diện tích bình quân để đăng ký thường trú
Điều 8, khoản 12 đã thiết lập hướng dẫn minh bạch trong xác nhận điều kiện diện tích bình quân nhà ở, đặc biệt áp dụng cho trường hợp thuê, mượn, ở nhờ hoặc sở hữu không có tranh chấp. Quy định này giúp công dân chủ động hơn khi muốn đăng ký thường trú tại nơi ở hợp pháp.
7. Gia hạn thời hạn xử lý xóa đăng ký tạm trú
So với quy định cũ là 2 ngày, Nghị định mới nâng thời hạn xử lý lên 3 ngày làm việc kể từ khi nhận hồ sơ đầy đủ (khoản 5 Điều 10). Thời gian thực hiện hợp lý hơn, tạo thuận lợi cho cơ quan quản lý và bảo đảm quyền lợi công dân.
8. Tinh giản Cơ sở dữ liệu cư trú chỉ còn 15 trường thông tin
Điều 11 Nghị định 154 đánh dấu bước thay đổi lớn: Thông tin về cư trú của công dân chỉ còn 15 trường cơ bản, giảm thiểu nguy cơ lộ lọt thông tin cá nhân, đồng thời giúp công tác quản lý dữ liệu hiệu quả và an toàn hơn.
9. Trách nhiệm của Ủy ban nhân dân cấp xã được khẳng định rõ ràng
Theo Điều 14, UBND cấp xã chịu trách nhiệm toàn diện trong việc tổ chức tiếp nhận, kiểm tra, thẩm định hồ sơ, giải quyết các thủ tục cư trú. Đây là bước tiến trong phân cấp quản lý, nâng cao trách nhiệm địa phương.
10. Ban hành nhiều mẫu tờ khai, biểu mẫu đăng ký cư trú mới
Nghị định 154/2024/NĐ-CP kèm các phụ lục thống nhất mẫu tờ khai xác nhận nơi ở hợp pháp, đăng ký nơi ở thường trú/tạm trú, nhằm đảm bảo thông tin minh bạch, đầy đủ, hạn chế sai sót, hỗ trợ quá trình xử lý hồ sơ nhanh chóng.
Nghị định 154/2024/NĐ-CP đánh dấu bước ngoặt trong công tác quản lý cư trú của Nhà nước, vừa bảo vệ quyền lợi của công dân vừa nâng cao hiệu quả quản trị, giảm thủ tục hành chính. Với những quy định mới này, tôi khuyến nghị doanh nghiệp và cá nhân cần chủ động cập nhật thông tin, chuẩn bị đầy đủ hồ sơ khi đăng ký cư trú cũng như tận dụng các tiện ích công nghệ số để tiết kiệm thời gian, chi phí. Đặc biệt, việc nắm chắc các quy định về tư vấn pháp lý toàn diện cho doanh nghiệp và cá nhân sẽ giúp mọi đối tượng phòng tránh rủi ro, đảm bảo tuân thủ pháp luật và phát triển bền vững.
Nếu bạn còn bất kỳ vướng mắc nào về cư trú, đăng ký hộ khẩu, hoặc cần tư vấn pháp lý toàn diện cho doanh nghiệp và cá nhân, hãy liên hệ ngay với chuyên gia pháp lý của chúng tôi để được giải đáp, hỗ trợ tận tâm, chuyên nghiệp!
